пc пt-l¿i L¿t-ma th¿ 14 tên th¿t là Ðang-châu Gia-m¿c-th¿ (ti¿ng T¿ng: Tenzin Gyatso, ¿¿¿¿¿¿¿¿¿¿¿¿¿¿¿¿¿¿), sinh ngày 6 tháng 7 nam 1935, là nhà lãnh d¿o th¿ quy¿n và giáo quy¿n c¿a nhân dân Tây T¿ng. Theo công trình nghiên c¿u cá nhân v¿a qua c¿a giáo su Eric Sharp thu¿c пi h¿c Sydney, Úc thì trong s¿ nh¿ng thánh nhân c¿a th¿ k¿ th¿ 20 này, có ba thánh nhân ngu¿i châu Á, dó là c¿ thi hào ¿n п Rabindranath Tagore (1861-1941), Mahatma Gandhi (1869-1948) và chính v¿ пt-l¿i L¿t-ma th¿ 14 này.
Ngài chào d¿i t¿i làng Taktser, vùng Ðông B¿c Tây T¿ng vào ngày 6 tháng 7 nam 1935 trong m¿t gia dình nông dân. Tên tru¿c khi du¿c th¿a nh¿n tr¿ thành v¿ пt-L¿i L¿t ma th¿ 14 là "Lhamo Dhondup". Su du¿c th¿a nh¿n là пt-l¿i L¿t-ma vào nam 2 tu¿i theo truy¿n th¿ng Tây T¿ng nhu là Hóa thân c¿a пt-l¿i L¿t-ma th¿ 13, cung là hi¿n thân c¿a B¿ Tát Quán Th¿ Âm, hi¿n thân c¿a lòng t¿ bi.
Theo truy¿n th¿ng c¿a ngu¿i Tây T¿ng, пt-l¿i L¿t-ma là hi¿n thân lòng t¿ c¿a chu Ph¿t và B¿ Tát, ngu¿i ch¿n con du¿ng tái sinh tr¿ l¿i ki¿p ngu¿i d¿ c¿u giúp chúng sanh. Danh hi¿u пt-l¿i L¿t-ma cung du¿c hi¿u là H¿ Tín, "Ngu¿i b¿o v¿ d¿c tin", Hu¿ H¿i, "Bi¿n l¿n c¿a trí tu¿", Pháp vuong, "Vua c¿a Chánh Pháp", Nhu ý châu, "Viên b¿o châu nhu ý"...
пt-l¿i L¿t-ma du¿c t¿n phong tu¿c v¿ vào ngày 22 tháng 2 nam 1940 t¿i Lhasa, th¿ dô c¿a Tây T¿ng, chính th¿c là ngu¿i lãnh d¿o chính tr¿ và tôn giáo cho 6 tri¿u ngu¿i.

¿¿i v¿i ng¿¿i tu t¿p thì vi¿c có ¿¿¿c m¿t ¿¿ng c¿ ¿úng ¿¿n và t¿t ¿¿p là r¿t quan tr¿ng. T¿i sao [hôm nay] chúng ta [¿¿n ¿ây ¿¿] cùng nhau th¿o lün v¿ nh¿ng v¿n ¿¿ này? Ch¿c ch¿n không ph¿i vì ti¿n b¿c, không ph¿i vì danh v¿ng hay vì sinh k¿ trong cüc s¿ng này. Có r¿t nhi¿u nh¿ng s¿ vi¿c khác mang ¿¿n cho ta nhi¿u ti¿n b¿c h¿n, nhi¿u danh v¿ng h¿n và nhi¿u ¿i¿u thú v¿ h¿n.
Nh¿ v¿y, lý do chính y¿u mà quý v¿ c¿ng nh¿ tôi cùng ¿¿n ¿ây hôm nay, b¿t ch¿p nh¿ng khó kh¿n v¿ b¿t ¿¿ng ngôn ng¿, là t¿t c¿ m¿i ng¿¿i ¿¿u mong mün ¿¿¿c h¿nh phúc và không ai mün [ph¿i ch¿u ¿¿ng] kh¿ ¿au. ¿i¿u này ch¿ng có gì ph¿i bàn cãi, vì ai ai c¿ng ¿¿ng ý nh¿ v¿y. [Th¿ nh¿ng,] nh¿ng ph¿¿ng cách [mà chúng ta dùng] ¿¿ ¿¿t ¿¿¿c h¿nh phúc và v¿¿t qua b¿t ¿n là khác nhau. H¿n n¿a, h¿nh phúc c¿ng có nhi¿u löi khác nhau, và kh¿ ¿au c¿ng th¿. ¿ ¿ây chúng ta không ch¿ nh¿m ¿¿n vi¿c làm gi¿m nh¿ [kh¿ ¿au] hay ¿¿t ¿¿¿c l¿i l¿c nh¿t th¿i, mà ta ¿ang h¿¿ng ¿¿n m¿t m¿c ¿ích hay s¿ l¿i l¿c lâu dài. Là nh¿ng ng¿¿i Ph¿t t¿, chúng ta không nh¿m ¿¿n ¿i¿u ¿ó ch¿ trong m¿t ki¿p s¿ng này, mà là trong nhi¿u ki¿p s¿ng ti¿p n¿i nhau, và chúng ta không tính ¿¿m b¿ng tün l¿ hay n¿m tháng, mà là trong nhi¿u ¿¿i, nhi¿u ki¿p.
Trong ph¿m vi v¿n ¿¿ ¿ang bàn, ti¿n b¿c c¿ng có ích, nh¿ng có m¿t s¿ gi¿i h¿n ¿¿i v¿i nh¿ng quy¿n l¿c và m¿i pháp th¿ gian; rõ ràng là [trong pháp th¿ gian] c¿ng có nh¿ng ¿i¿u t¿t ¿¿p ¿¿y, nh¿ng chúng luôn có m¿t gi¿i h¿n. Theo quan ¿i¿m Ph¿t giáo, n¿u quý v¿ có ¿¿¿c ph¿n nào phát tri¿n trong chính tâm th¿c mình, ¿i¿u ¿ó s¿ ¿¿¿c ti¿p n¿i t¿ ¿¿i này sang ¿¿i khác. B¿n ch¿t c¿a tâm th¿c có ¿i¿m ¿¿c bi¿t là, n¿u nh¿ng ph¿m ch¿t tinh th¿n nh¿t ¿¿nh nào ¿ó ¿ã t¿ng ¿¿¿c phát tri¿n trên m¿t n¿n t¿ng ¿úng ¿¿n, thì nh¿ng ph¿m ch¿t ¿ó s¿ luôn ¿¿¿c duy trì; và không ch¿ là ¿¿¿c duy trì, mà chúng còn s¿ ti¿p t¿c t¿ng tr¿¿ng theo th¿i gian. Nh¿ng ph¿m ch¿t t¿t ¿¿p c¿a tâm th¿c, n¿u ¿¿¿c phát tri¿n theo m¿t ph¿¿ng cách thích h¿p, thì cüi cùng s¿ t¿ng tr¿¿ng không gi¿i h¿n. ¿i¿u ¿ó không ch¿ mang l¿i h¿nh